"ΤΟ ΚΑΡΑΟΥΛΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΥΣΗΣ"

Καραούλι θα πεί σκοπιά, φρουρά.Καραούλι είναι η φύλαξη, η προστασία και κάποιες φορές,η καταγραφή, η παρατηρήση.

Αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε και εμείς... Αρχικά να καταγράψουμε όσες περισσότερες παραδοσιακές συνταγές μπορούμε, να παρατηρήσουμε όλες τις λεπτομέρειες στη διαχείριση των υλικών, έπειτα  να τις μαγειρέψουμε με αγάπη, να μυρίσουμε το κάθε υλικό, να τις γευτούμε γλυκά.

ΠΛΙΓΟΥΡΙ

Πλιγούρι είναι το κοπανισμένο ή το αλεσμένο σιτάρι.Ήταν συνηθισμένο συνοδευτικό της παλιάς ελληνικής κουζίνας, το οποίο  αντικαταστάθηκε από τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα αρτοσκευάσματα, το ρύζι, τα μακαρόνια.Το πιλάφι και οι ντολμάδες γίνονταν από πλιγούρι.Ήταν ένα

πολύ συνηθισμένο υλικό το οποίο είχε την τιμητική του, την ημέρα του Αγίου Νικολάου, μιας που έπρεπε να φάει απο αυτό κι ο Άγιος την ημέρα της γιορτής του, ο οποίος ήθελε κάτι μαλακό γιατί ήταν φαφούτης.
Οι τρόποι που έφτιαχναν το πλιγούρι ήταν αρκετοί, οι δύο πιο συνηθισμένοι όμως ήταν οι παρακάτω :

''Πλιγούρι με κοπάνισμα''
Έβαζαν το σιτάρι σε μια λινάτσα και το χτύπαγαν με τα κοπάνια. Διαδικασία που κράταγε πολύ ώρα με συνεχή αναποδογύρισμα της λινάτσας.Έβγαζαν το σιτάρι και το άπλωναν να στεγνώσει.

''Πλιγούρι αλεσμένο σε χειρόμυλο''
Έβαζαν σιγά σιγά το σιτάρι στην τρύπα της πάνω πέτρινης στρογγυλής μυλόπετρας και έπειτα με την ξύλινη λαβή της, την περιέστεφαν στην κατώπετρα.Έτσι έπαιρναν το πλιγούρι.


Το πλιγούρι υπάρχει σε δυο μορφές. Το χοντροκομμένο και το ψιλοκομμένο.Το ψιλό χρησιμοποιείται συνήθως για σούπα και το χοντρό για συνοδευτικό.

ΣΚΕΤΟ ΠΛΙΓΟΥΡΙ

Μια κούπα είναι αρκετή.Λάβετε υπόψιν σας ότι το πλιγούρι τραβάει πολύ νερό, ο όγκος του μπορεί να γίνει και τριπλάσιος.
Σοτάρουμε το πλιγούρι σε λίγο λάδι, ανακατεύουμε για 3 λεπτά ώσπου να πάρει ωραίο καστανό χρώμα.
Βγάζουμε από τη φωτιά  και ρίχνουμε αλάτι, πιπέρι, θυμάρι, δενδρολίβανο.
Ρίχνουμε μια κούπα νερό ή ζωμό.
Όταν αρχίσει να βγάζει φουσκάλες, το βγάζουμε απο τη φωτιά, σκεπάζουμε την κατσαρόλα, περιμένουμε 10 λεπτά, προσθέτουμε λάδι, λεμόνι  και είναι έτοιμο!

Θύμησες της μαμάς Μαρίας
''Το πλιγούρι, το οποίο στη Στενή το λέγανε μπουλουγούρ',
ήταν απαραίτητο σε κάθε νοικοκυριό, γιατι με αυτό έφτιαχναν τον γλυκό τραχανά. Επίσης ήταν η βάση για τη γέμιση στις ματιές ή οματιές που έφτιαχναν όλες οι νοικοκυρές τα Χριστούγεννα.
Με το πλιγούρι επίσης γέμιζαν τα αμπελόφυλλα για να φτιάξουν νόστιμα ντολμαδάκια με μπόλικα μυρωδικά, το πρόσθεταν ακόμα και στις χορτόπιτες για να τις νοστιμίσουν αλλά  και για να ''πιεί'', δηλαδή να τραβήξει τα υγρά απο τα χόρτα.
Το πλίγουρι το έτρωγαν πολλές φορές και σκέτο. Το έβραζαν και μετά το ''άρταιναν'', το έκαιγαν δηλαδή με καυτό λάδι. Το καλοκαίρι έτριβαν και λίγη φρέσκια ντοματούλα απο πάνω.

ΠΤΑΛΙΑ

H ταπεινή πιτουλίτσα στο τηγάνι

Για να φτιάξεις τη ζύμη για την πταλιά ανακάτευες  αλεύρι, νερό, αλάτι και το ζύμωνες.
Η ζύμη έπρεπε να είναι λίγο πιο σκληρή απο αυτή του ψωμιού.
Έπαιρνες ένα κομμάτι ζύμης, το ακουμπούσες στο πλαστήρι και το άνοιγες με τα χέρια, για να γίνει πολύ λεπτό, όσο πιο λεπτή γινότανε η πταλιά τόσο πιο νόστιμη ήταν

ΑΛΕΙΨΗ ΨΑΡΟΥΔΑ Ή ΣΤΑΧΤΟΚΟΥΛΟΥΡΑ

Αλειψή ψαρούδα ή αλειψούδα ή σταχτοκουλούρα

Οι νυκοκυρές όταν δεν είχαν ψωμί στο σπίτι και δεν προλάβαιναν να ζυμώσουν έφτιαχναν την αλειψή ψαρούδα.
Έβαζαν αλεύρι, νερό και αλάτι, χωρίς προζύμι και  λάδι, το ζύμωναν και κατευθείαν το έψηναν στο τζάκι.
Τις έφτιαχναν μικρά  καρβελάκια.
Καθάριζαν σε μιά άκρη καλά το τζάκι απο τη στάχτη και την έψηναν στην αρχή με τη θερμοκρασία που είχε διατηρήσει ο πάτος του τζακιού και με τη βοήθεια της φωτιάς που έκαιγε παρέκει.Οταν άρχιζε και σκλήραινε η επιφάνεια τη σκέπαζαν με χόβολη και λιγα καρβουνάκια. Όταν ψηνόταν καθάριζαν την αλειψούδα απο τη στάχτη με ένα καθαρό πανί όσο ήταν ακόμη ζεστή.

ΜΑΚΑΡΟΥΝΙΑ ΦΤΙΑΧΤΑ ΚΥΛ΄ΣΤΑ

ΜΑΚΑΡΟΥΝΙΑ ΦΤΙΑΧΤΑ ΚΥΛ΄ΣΤΑ
(μακαρόνια παραδοσιακά χειροποίητα ''κυλιστά'')

Τα χειροποίητα μακαρόνια ήταν για πολλά χρόνια το αγαπημένο φαγητό για γενιές και γενιές.
Τα παλιά τα χρόνια στην Στενή τα εφτιαχναν πάντα την  Κυριακή της Τυρινής Αποκριάς, σε γάμους και βαπτίσεις.
Η γιαγιά η Φώτω που είχε παντρευτεί στην Κάτω Στενή αλλά ήταν απο τα Καμπιά, έφτιαχνε πάντα και τα Χριστούγγεννα, την Πρωτοχρονιά, της Παναγίας αλλά και την πρώτη μέρα του παζαριού της Κάτω Στενής , κάθε 1η του Σεπτέμβρη.
Θυμάμαι που έβγαινε στη σανίδα (αυτοσχέδιο παγκάκι) στην άκρη του κεντρικού δρόμου και με φώναζε να πάω να μοιράσω τα πιάτα με τα μακαρόνια στις γειτόνισσες

ΘΕΡΟΣ

                                        ''Θέλεις θέριζε και δένε
                                         θέλεις δένε και κουβάλα''

Τον Ιούνιο στην Στενη τον λέμε και θεριστή. Όλα τα σπαρμένα χωράφια τούτο το μήνα χρυσαφίζουν. Οι θεριστάδες τα παλιά τα χρόνια, έπαιρναν τα δρεπάνια τους στις πλάτες, δερπάνια τα έλεγαν στο χωριό, φορούσαν τα χοντρά τους ρούχα, οι άντρες μάλλινα μακριά παντελόνια και οι γυναίκες

ΨΩΜΙ ΣΜΙΓΑΔΙ

Τα παλαιότερα χρόνια, όταν υπήρχε ανέχεια σε πολλές οικογένειες, το σταρένιο ψωμί ήταν κάτι που έλειπε απο το τραπέζι τους.Ακόμα και το ψωμάκι το σταρένιο ήταν πολυτέλεια.
Έτσι άλεθαν όλα τα  δημητρικά που είχαν σπίτι τους, τα ανακάτευαν και έφτιαχναν το ψωμί τους.
Χρησιμοποιούσαν σιτάρι, καλαμπόκι, ρεβίθια, κριθάρι, σίκαλη.
Αυτό το ψωμί το έλεγαν σμιγάδι.

Τα τελευταία χρόνια με την επιστροφή στην υγιεινή διατροφή,  σύμμεικτα ψωμιά υπάρχουν σε πολλούς φούρνους και δεν είναι λίγα τα νοικοκυριά που φτιάχνουν τα δικά τους σμιγάδια.

ΨΩΜΙ ΧΩΡΙΑΤΙΚΟ

Αλεύρι, αλάτι, νερό και προζύμι είναι τα υλικά που χρειαζόμαστε για να φτιάξουμε ψωμί.

Σε 1 κιλό αλεύρι κίτρινο, 
βάζουμε 250γρ. προζύμι,
600 γρ.νερό,
2,5γρ. αλάτι. 
Με αυτή την βάση προσθέτουμε ή αφαιρούμε υλικά.
Επίσης αν θέλουμε ανακατεύουμε διάφορα είδη αλευριού ανάλογα με τα γούστα μας.

Εκτέλεση

Σε μια λεκάνη κοσκινίζουμε το αλεύρι, προσθέτουμε όλα τα υλικά εκτός απο το αλάτι και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι. Αφήνουμε να ξεκουραστεί το μείγμα για μισή ώρα. Είναι σημαντική αυτή η ξεκούραση του

ΣΟΥΤΖΟΥΚΙΑ

Σπάζουμε τις κοκόσες (ξερά καρύδια) με πολύ προσοχή, τα κόβουμε στη μέση, τα βρέχουμε να φουσκώσουν και να μαλακώσουν. Στη συνέχεια τα περνάμε με βελόνα σε δυνατή  κλωστή, τα κάνουμε δηλαδή αρμαθιά.Το μήκος της κλωστής με τα καρύδια, τα οποία αν θέλετε τα καβουρδίζετε,  μπορεί να φτάσει από 30 πόντους έως και 1 μέτρο. 
Κρεμάμε τις αρμαθιές με τα καρύδια εξω στον αερα και τον ήλιο για να ξεραθούν κι άλλο.

ΦΙΑΧΤΑ ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ

Της Τυρινής αλλά και στους γάμους τα μακαρόνια είχαν την τιμητική τους και ήταν το κύριο πιάτο.Με ελάχιστα υλικά, αλεύρι, νερό, λάδι και αλμυρή μυζήθρα οι παλιές νοικοκυρές έφτιαχναν ένα πολύ νόστιμο φαγητό με υλικά που είχαν στο σπίτι.

Ανακατεύουμε το αλεύρι με το χλιαρό

ΣΠΑΡΑΓΓΙΑ ΜΕ ΑΥΓΑ

Θα χρειαστούμε:

σπαράγγια

ελαιόλαδο

αυγά 

αλάτι, πιπέρι

 

Βάζουμε τα σπαράγγια στο τηγάνι, χωρίς νερό και λάδι, γιατί βγάζουν τα δικά τους υγρά.

Τα τηγανίζουμε ώσπου να λιγοστέψουν τα υγρά τους και να μαλακώσουν αρκετά. 

Προσθέτουμε  λάδι στο τηγάνι, τα αυγά χτυπημένα, αλάτι, πιπέρι και ανακατεύουμε καλά. 

Εναλλακτικά μπορούμε να κάνουμε τα αυγά και μάτια πάνω απο τα σπαράγγια ή να ρίξουμε στην ομελέτα και φέτα.

Συνοδεύουμε με λευκό κρασί.

Τα σπαράγγια θεωρούνται απο πολλούς τα πιο εκλεκτά λαχανικά της άνοιξης.

Είναι αντιοξειδωτικά, διουρητικά, βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και της καρδιάς, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.

Να μην παραλέιψω να αναφέρω οτι θεωρούνται και αφροδισιακά.

 

Στην αρχαία Ελλάδα στόλιζαν τις νύφες με τους βλαστούς των σπαραγγιών.