Pages

Tuesday, March 17, 2020

ΘΕΡΟΣ


                                        ''Θέλεις θέριζε και δένε
                                         θέλεις δένε και κουβάλα''

Τον Ιούνιο στην Στενη τον λέμε και θεριστή. Όλα τα σπαρμένα χωράφια τούτο το μήνα χρυσαφίζουν. Οι θεριστάδες τα παλιά τα χρόνια, έπαιρναν τα δρεπάνια τους στις πλάτες, δερπάνια τα έλεγαν στο χωριό, φορούσαν τα χοντρά τους ρούχα, οι άντρες μάλλινα μακριά παντελόνια και οι γυναίκες
υφαντές φουστάνες για να προστατευτούν απο τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο αλλά και απο τους μικροτραυματισμούς και πήγαιναν στα χωράφια. Οι γυναίκες φορούσαν συνήθως ανοιχτόχρωμα ρούχα και πάντα μαντήλι στο κεφάλι τους, το οποίο  μάλιστα το έδεναν έτσι ώστε ακόμα και το στόμα τους να είναι καλλυμένο.
Έφευγαν αχάραγα απο το σπίτι, πάντα για πρωινό έτρωγαν τραχανά ξινό με ξερές χαψιές.Χαψιές είναι τα κομματάκια  ψωμιού. Έκαιγαν  ελαιόλαδο στο τηγάνι και με αυτό ζεμάτιζαν, άρταιναν, όπως λέμε στο χωριό τον τραχανά, απο πάνω έτριβαν τυράκι ή μυζήθρα.
Έπρεπε να είναι στο χωράφι πριν ο ήλιος ανατείλει, οπότε με το πρώτο φως της ημέρας έκαναν το σταυρό τους προς την ανατολή και εύχονταν αναμεταξύ τους ''καλή δύναμη'','' καλή σοδειά και φέτος'', ''και του χρόνου να είμαστε γεροί και να ματαθερίσουμε μαζί'', ''να είναι καλοφάγωτο'',
και ξεκινούσαν  το θέρισμα. Κρατούσαν με το αριστερό χέρι  μια ''χεριά'' απο το σπαρτό και με το δεξί χερί, που είχαν το δρεπάνι  έκοβαν χαμηλά, αυτό ήταν ένα χερόβολο, τα χερόβολα τα βάζανε σταυρωτά, έξι χερόβολα έκαναν ένα λιμάρι και τρία λιμάρια μαζί έκαναν το δεμάτι.
Τα δεμάτια τα έδεναν με βριζα, τα οποία τα έσπερναν για αυτό το λόγο.Τα έπλεκαν και ήταν πολύ ανθεκτικά.Άν δεν είχαν βρίζα τα έδεναν με σπάρτα.
Κάποιοι προληπτικοί, στη μέση του  χωραφιού άφηναν μερικά στάχυα όρθια χωρίς να τα θερίσουν,  έλεγαν πως ήταν η μαγιά για του χρόνου, για να έχουν διπλάσια σοδειά αλλά και να είναι όλοι γεροί και την επόμενη χρονιά.
Τα δεμάτια τα μετέφεραν με τα ζωντανά τους, γαιδούρια και μουλάρια στα αλώνια και έφτιαχναν μ'αυτα μεγάλους σωρούς, τις λεγόμενες θημωνιές, θ'μωνιές. Οι νοικοκυραίοι ανταγωνίζονταν ποιά θημωνιά θα ήταν η πιο μεγάλη, η πιό ψηλή.

Ο θέρος δεν ήταν εύκολη δουλειά, αλλά έπρεπε να γίνει και μάλιστα όσο πιο γρήγορα γινόταν, έπρεπε να γίνει με βιάση, γιατί φοβούνταν απο τη μιά μήπως ο καρπός παραγίνει κι αρχίσει να τρίβεται στη γή κι απο την άλλη να μην πιάσει καμια καλοκαιρινή βροχή, μεινει αθέριστο το χωράφι και πάθει ζημιά ο καρπός.
Αυτό ισοδυναμούσε με καταστροφή.
Πάντως ο θέρος είχε και τα καλά του, πολλές φορές η ώρα περνούσε με γέλια, αστεία, πειράγματα, χωρατά, παλιές ιστορίες, μάλιστα μερικές φορές βάζαν και στοιχήματα ποιός θα θερίσει πιο γρήγορα.
Πάντα σταματούσαν και για κολατσιό, όχι πολλά πράματα ίσα ίσα να ξεγελάσουν λίγο την πείνα τους, βλέπεις αν έτρωγαν πολύ δεν θα μπορούσαν να σκύψουν, άσε που φορές η ζέστη ήταν αφόρητη.
Έτρωγαν συνήθως , ελίτσες, ψωμάκι, τυρί και κανένα αβγό βραστό. Αλλά η δυναμή τους ήταν πάντα ένα ποτηράκι κρασί.Στο σακούλι με τα χρειαζούμενα το κρασί ήταν πάντα απαραίτητο.
Μετά το διάλλειμα συνήθως ξεκίναγαν τα τραγούδια
''σα πήρα ενά κατήφορο,
 στην α στην ακρη στο ποτάμι
και το ποτάμι ηταν βαθύ,
βαθύ  κατεβασμένο
άντε ρούσα παπαδιά
σέρνει λιθάρια ριζιμιά...''

Και κάπως έτσι πέρναγαν οι μέρες του θερισμού, γύριζαν στα σπίτια τους κατάκοποι αλλά ευχαριστημένοι γιατί θα είχαν για όλη τη χρονιά τα πολύτιμα αυτά αγαθά στα αμπάρια τους.
Τα δημητριακά ήταν το μισό νοικοκυριό τους, κριθάρι, βρωμάρι, βασιλιάς όμως ήταν το σιτάρι.


    
Πολλές φορές οι μανάδες έπρεπε να πάρουν και τα μωρά τους στο θέρισμα, τα έβαζαν στη μελούτη και τα άφηναν σε μιά παχιά σκιά, όταν το μωρό ξυπνούσε και έκλαιγε το θήλαζαν διακριτικά και επέστρεφαν πάλι πίσω στο δρεπάνι,

''ήλιε μ' τι είδες σήμερα κι αργείς να βασιλέψεις,
μα τούτο που 'δα σήμερα παράξενο μεγάλο,
αχ είδα το λύκο που παίρνε μικρό παιδί στο στόμα,
αχ κι η μάνα του, του φώναζε, το λύκο κυνηγούσε,
αι δώσε μου λύκο το παιδί μονάκριβο το έχω,
αχ γλυκιέ μου δε κοιμόμουνα μηδέ στον ίσκιο ήμουν,
μον' θέριζα και μάζευα τα στάχια το σιτάρι.''



 




No comments:

Post a Comment

"ΤΟ ΚΑΡΑΟΥΛΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΕΥΣΗΣ"

Καραούλι θα πεί σκοπιά, φρουρά.Καραούλι είναι η φύλαξη, η προστασία και κάποιες φορές,η καταγραφή, η παρατηρήση. Αυτό σκοπεύουμε να κά...